Marihuana medyczna a prowadzenie pojazdów. Komentarz ekspercki w sprawie wyroku Antka Królikowskiego
Jak donoszą media, aktor Antoni Królikowski został uznany za winnego w związku z ubiegłorocznym incydentem prowadzenia samochodu pod wpływem substancji niedozwolonych. Pomimo, że sam zainteresowany przyznał, że przyjmuje THC w celach medycznych, chcąc w ten sposób złagodzić objawy stwardnienia rozsianego, Sąd uznał, że, choć oskarżony przyjmuje marihuanę leczniczą legalnie, nielegalne jest prowadzenie pod jej wpływem pojazdów. O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy prawniczkę Katarzynę Bórawską z Kancelarii B‑Legal.
Jakie przepisy prawa dotyczące prowadzenia pojazdu pod wpływem środków odurzających były brane
pod uwagę podczas rozprawy Antoniego Królikowskiego?
Rozdział XXI kodeksu karnego reguluje przestępstwa przeciwko bezpieczeństwa w komunikacji.
W przedmiotowej sprawie, art. 178 a § 1 k.k. stanowił podstawę zarzutu oraz skazania Antoniego Królikowskiego za jazdę pod wpływem środków odurzających. Przepis ten stanowi, że kto, znajdując się
w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze pozbawienia wolności do roku.
Czy istnieją specyficzne przepisy prawne, które regulują sytuacje, gdy osoba prowadzi pojazd pod wpływem substancji stosowanych w celach medycznych?
Na chwilę obecną w polskim systemie prawnym, nie ma żadnych przepisów prawa, regulujących
czy zmieniających sytuację prawną osoby, która prowadzi pojazd pod wpływem substancji odurzających stosowanych w celach medycznych. W tym zakresie obowiązuje wciąż art. 178a §1 k.k. Choć stosowanie substancji odurzających w celach medycznych w niektórych przypadkach jest legalne, to wciąż nielegalne jest prowadzenie pojazdów nawet po ich legalnym zażyciu.
Jakie argumenty prawne przedstawiano podczas rozprawy w kontekście uzasadnienia przyjmowania przez Antoniego Królikowskiego THC w celach medycznych?
Argumenty obronne uzasadniające obecność THC w organizmie Antoniego Królikowskiego polegały
na twierdzeniu, że w związku z chorobą występującą u oskarżonego – tj. stwardnienie rozsiane, przyjmował on medyczną marihuanę celem złagodzenia objawów choroby.
Czy sąd uwzględnił fakt, że substancje w organizmie aktora były związane z leczeniem stwardnienia rozsianego podczas ogłaszania wyroku?
Nie przekonały one jednak Sądu z uwagi na fakt, iż Antoni Królikowski nie przedłożył w toku procesu żadnego zaświadczenia lekarskiego wskazującego na konieczność przyjmowania tej substancji, a jednocześnie, jak zauważył Sąd, marihuana nie jest wpisana na listę leków dla osób cierpiących na tę chorobę. Sąd nie przyjął zatem próby wytłumaczenia się oskarżonego.
W jaki sposób przepisy prawa dotyczące prowadzenia pojazdu pod wpływem substancji odurzających różnią się w przypadku medycznej konsumpcji tych substancji?
Przepisy prawa karnego dotyczące prowadzenia pojazdu pod wpływem substancji odurzających na chwilę obecną nie różnią się jakkolwiek w przypadku medycznej konsumpcji tych substancji, a niemedycznej konsumpcji. Prowadzenie jakichkolwiek pojazdów mechanicznych w trakcie terapii medyczną marihuaną jest bezwzględnie zabronione.
Czy zastosowanie substancji odurzających w celach medycznych może być brane pod uwagę jako okoliczność łagodząca w procesie sądowym?
W mojej ocenie, okoliczność, że środek odurzający został zażyty w celach medycznych, nie stanowi okoliczności łagodzącej – gdyby tak było, można wyobrazić sobie pole do nadużyć. Wręcz przeciwnie, jest to jedna z okoliczności obciążających w myśl art. 53 §2 a pkt 8 k.k., która stanowi o dyrektywach wymiaru kary. Przestępstwo z art. 178 a k.k. jest przestępstwem formalnym, a nie skutkowym, więc wystarczy sam fakt wypełnienia znamion czynu zabronionego – w tym przypadku kierowania pojazdem mechanicznym pod wpływem środka odurzającego.
Jakie konsekwencje prawne mogą wynikać z uznanego wyroku dla Antoniego Królikowskiego w kontekście prawa karnego i prawa jazdy?
Fakt skazania Antoniego Królikowskiego (przyjmując że wyrok się uprawomocni – na chwilę obecną nie jest prawomocny), niesie dla niego liczne skutki w zakresie prawa karnego i prawa jazdy. Po pierwsze, figuruje jako osoba skazana – więc w przypadku konieczności przedstawienia zaświadczenia o braku karalności nie będzie to możliwe do czasu zatarcia skazania. W przypadku dopuszczenia się innego przestępstwa w przyszłości, Sąd będzie miał na uwadze uprzednią karalność, co może wpłynąć na wymiar kary. Sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów na okres 3 lat, co było obligatoryjne na gruncie art. 42 §2 k.k. W przypadku złamania tego zakaz, oskarżony będzie narażony na odpowiedzialność karną z art.244 k.k., czyli przestępstwa niestosowania się do orzeczonych środków karnych, co może wiązać się z odpowiedzialnością karną od 3 miesięcy do lat 5. Co więcej, oprócz kary pozbawienia wolności, za złamanie zakazu prowadzenia pojazdów z art. 244, kierowca może zostać ukarany dodatkowym zakazem prowadzenia pojazdów
od 1 roku do 15 lat (art. 43 §1 k.k.), a od 1 stycznia 2023 roku, Sąd dodatkowo, obowiązkowo orzeka świadczenie na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 5000 złotych do 60000 złotych (art. 43 a §2 k.k.).
Czy istnieją ramy prawne lub wytyczne dotyczące udzielania wyjaśnień w sądzie w przypadku spraw związanych z prowadzeniem pojazdu pod wpływem substancji odurzających?
Nie ma żadnych wytycznych czy ram prawnych dotyczące udzielania wyjaśnień w sądzie w przypadku spraw związanych z prowadzeniem pojazdu pod wpływem substancji odurzających – wszystko zależy od przyjętej linii obrony, którą najlepiej zawsze skonsultować z adwokatem celem należytej obrony swoich praw oraz szansy na najlepszy werdykt.
Czy prawo przewiduje specjalne środki karne lub prewencyjne dla osób, które prowadzą pojazd pod wpływem substancji odurzających w celach leczniczych?
Prawo nie przewiduje specjalnych środków karnych lub prewencyjnych dla osób, które prowadzą pojazd
pod wpływem substancji odurzających w celach leczniczych. Obowiązują jednolite środki karne
i zabezpieczające dla wszystkich obywateli.
W jaki sposób przepisy prawne regulują publikację wizerunku osoby, która została zatrzymana w związku z zarzutem prowadzenia pojazdu pod wpływem substancji odurzających?
Ochrona wizerunku osoby przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe wynika
z ustawy prawo prasowe. Art. 13 ust. 2 tej ustawy zakazuje publikacji wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, chyba że osoby te wyrażą zgodę na publikacje ich wizerunku. Zdarza się jednak, że Prokurator lub Sąd udostępnia wizerunek takiej osoby ze względu na ważny interes społeczny bez konieczności uzyskania zgody takiej osoby (art. 13 ust. 3). Warto wskazać,
że w przypadku wydania przez Prokuratora lub Sąd zezwolenia na publikacje wizerunku takiej osoby, przysługuje jej zażalenie (art. 13 ust. 4).
Adwokat Katarzyna Bórawska ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu, gdzie między innymi reprezentowała swój uniwersytet w międzynarodowym konkursie prawniczym Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition. Następnie odbyła staż w Ambasadzie RP w Waszyngtonie. Po ukończeniu studiów w związku z zainteresowaniami dotyczącymi polityki zagranicznej odbyła staż w Parlamencie Europejskim w Brukseli gdzie uczestniczyła w pracach m.in. Komisji Spraw Zagranicznych (AFET) oraz Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony (SEDE). Aplikację adwokacką ukończyła w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Toruniu, którą zakończyła pozytywnym złożeniem egzaminu adwokackiego, z najlepszym wynikiem na roku i wpisem na listę adwokatów, prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką w Toruniu. Obecnie adwokat Katarzyna Bórawska zajmuje się przede wszystkim prawem rodzinnym, karnym i gospodarczym. Posiada szczególne doświadczenie w zakresie procedury cywilnej
i strategii sądowej. Obecnie prowadzi kompleksową obsługę zagranicznych podmiotów korporacyjnych, reprezentuje też wielu obcokrajowców w postępowaniach sądowych na terenie naszego kraju. Biegle mówi w języku angielskim oraz w stopniu podstawowym komunikuje się po flamandzku.
Kontakt dla mediów: Karina Grygielska: k.grygielska@agencjafaceit.pl / +48 510 139 575