Biuro prasowe

by Aleksandra Karwacka

Przedsiębiorco, zabezpiecz swoją firmę przed śmiercią!

Ustawa o zarzą­dzie suk­ce­syj­nym przed­się­bior­stwem oso­by fizycz­nej, któ­ra weszła w życie 25 listo­pa­da 2018 r., wpro­wa­dzi­ła narzę­dzia przej­ścio­we, któ­re nie dają na razie gwa­ran­cji trwa­ło­ści fir­my. Dlatego wła­ści­cie­le jed­no­oso­bo­wych firm oraz wspól­ni­cy spół­ek cywil­nych powin­ni jesz­cze za życia pod­jąć nie­zbęd­ne czyn­no­ści dążą­ce do zapla­no­wa­nia i upo­rząd­ko­wa­nia suk­ce­sji. Eksperci z kan­ce­la­rii praw­nej Ecovis Milczarek i Wspólnicy wyja­śnia­ją jak przy­go­to­wać fir­mę do suk­ce­sji oraz jakie pro­ble­my mogą się przy tym pojawić.

Celem wpro­wa­dzo­nej usta­wy jest umoż­li­wie­nie funk­cjo­no­wa­nia przed­się­bior­stwa na porów­ny­wal­nych zasa­dach, jak za życia jego wła­ści­cie­la, od momen­tu otwar­cia spad­ku do jego podzia­łu. Dzięki temu nie ponie­sie ono istot­nych strat, któ­re były­by zwią­za­ne z prze­ję­ciem wła­dzy przez nowe­go wła­ści­cie­la. Jednakże zanim to nastą­pi, każ­dy przed­się­bior­ca powi­nien przy­go­to­wać plan suk­ce­sji, któ­ra umoż­li­wi mu uda­nie się na zasłu­żo­ną eme­ry­tu­rę po prze­ka­za­niu fir­my wska­za­nym spad­ko­bier­com lub sprze­da­ży przed­się­bior­stwa. Planując suk­ce­sję nale­ży wziąć pod uwa­gę jej trzy głów­ne aspek­ty. Pierwszy – wła­sno­ścio­wy – doty­czą­cy mająt­ku, czy­li nie­ru­cho­mo­ści, maszyn, wypo­sa­że­nia czy pojaz­dów; dru­gi – wład­czy – czy­li tytuł oraz funk­cja upraw­nia­ją­ca do fak­tycz­ne­go zarzą­dza­nia przed­się­bior­stwem oraz trze­ci, nie mniej waż­ny, doty­czą­cy spe­cja­li­stycz­nej wie­dzy, kon­tak­tów, doświad­cze­nia i umie­jęt­no­ści osób zarzą­dza­ją­cych firmą.

- Każdy przed­się­bior­ca powi­nien odpo­wied­nio zabez­pie­czyć suk­ce­sję swo­jej fir­my prze­pro­wa­dza­jąc audyt praw­ny oraz finan­so­wy, a tak­że opra­co­wać dla swo­je­go biz­ne­su plan suk­ce­sji, zawie­ra­ją­cy rów­nież roz­wią­za­nia awa­ryj­ne. Dzięki takie­mu przy­go­to­wa­niu, zarów­no przed­się­bior­ca, jak i jego spad­ko­bier­cy, będą zabez­pie­cze­ni w przy­pad­ku nagłej sytu­acji, kie­dy nie będzie on mógł aktyw­nie pro­wa­dzić biz­ne­su. Opracowany sce­na­riusz powi­nien okre­ślić rolę każ­de­go poko­le­nia w pla­nie roz­wo­ju przed­się­bior­stwa, spo­so­by i for­my prze­ka­za­nia wła­sno­ści i kie­row­nic­twa, a tak­że usta­lić czas doko­na­nia zmia­ny poko­le­nio­wej oraz okre­ślić plan mająt­ku uwzględ­nia­ją­ce­go ogra­ni­cze­nia zwią­za­ne z obcią­że­nia­mi podat­ko­wy­mi. Dzięki temu przed­się­bior­ca unik­nie kon­flik­tów zwią­za­nych z wła­sno­ścią i wła­dzą, a tak­że rywa­li­za­cją mię­dzy spad­ko­bier­ca­mi i rekom­pen­sa­tą mająt­ko­wą – mówi mec. Zuzanna Kostur-Nienartowicz z kan­ce­la­rii praw­nej Ecovis Milczarek i Wspólnicy.

Myślenie o zapew­nie­niu suk­ce­sji i dal­szych losach pro­wa­dzo­nej fir­my powin­no rów­nież doty­czyć przej­ścia na eme­ry­tu­rę zapew­nia­ją­ce­go kon­ty­nu­ację dzia­łal­no­ści fir­my, a przede wszyst­kim gwa­ran­tu­ją­ce­go ustę­pu­ją­ce­mu wła­ści­cie­lo­wi dochód na eme­ry­tu­rze, któ­ry będzie czer­pał z fir­my, któ­rą zało­żył i któ­rej poświę­cił całe życie.

- Przedsiębiorca chcąc czer­pać zyski z przed­się­bior­stwa po prze­ka­za­niu go suk­ce­so­ro­wi może je osią­gnąć na wie­le spo­so­bów. Jednym z naj­po­pu­lar­niej­szych jest pozo­sta­wie­nie sobie wła­sno­ści udzia­łów (w spół­kach kapi­ta­ło­wych), a więc dal­szy udział nesto­ra w spół­ce, ale udział tyl­ko kapi­ta­ło­wy i czer­pa­nie zysków z dywi­den­dy. Jest to jed­nak roz­wią­za­nie nie­pew­ne, tym bar­dziej, że przed­się­bior­ca nie ma już wpły­wu na osią­ga­nie zysku. Możliwe jest rów­nież – szcze­gól­nie przy prze­kształ­ca­niu przed­się­bior­cy pro­wa­dzą­ce­go jed­no­oso­bo­wą dzia­łal­ność gospo­dar­czą w spół­kę pra­wa han­dlo­we­go – pozo­sta­wie­nie w mająt­ku oso­bi­stym rze­czy lub praw, któ­re są dla funk­cjo­no­wa­nia przed­się­bior­stwa nie­zbęd­ne, a któ­re przed­się­bior­ca może udo­stęp­nić spół­ce za wyna­gro­dze­niem. Należy tutaj jed­nak zwró­cić uwa­gę na prze­pi­sy podat­ko­we, w szcze­gól­no­ści zaka­zu­ją­ce doko­ny­wa­nia opty­ma­li­za­cji podat­ko­wej – doda­je ekspertka.

PRZEKAZANIE WŁADZY PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ

W przy­pad­ku firm rodzin­nych zda­wać by się mogło, iż w sytu­acji prze­pro­wa­dze­nia suk­ce­sji cała pro­ce­du­ra prze­bie­gnie spraw­nie. Jednak w więk­szo­ści przy­pad­ków w dru­gim poko­le­niu nastę­pu­je zaprze­sta­nie pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści, co zwią­za­ne jest z bra­kiem odpo­wied­nie­go przy­go­to­wa­nia oso­by, któ­ra nagle przej­mu­je przed­się­bior­stwo. Dodatkowo mie­sza­nie rela­cji oso­bi­stych w biz­ne­sie pro­wa­dzi naj­czę­ściej do konfliktów.

- W sytu­acji, gdy wła­ści­ciel fir­my chce prze­pro­wa­dzić suk­ce­sję, ale z zacho­wa­niem kon­tro­li wła­ści­ciel­skiej z gwa­ran­cją zysków dla sie­bie, musi roz­wa­żyć roz­dzie­le­nie sfe­ry władz­twa od wła­sno­ści. Może utwo­rzyć odręb­ny pod­miot pod cał­ko­wi­tą kon­tro­lą nesto­ra, w któ­rej będzie sku­piał wła­sno­ści war­to­ścio­wych skład­ni­ków mie­nia fir­my, a z któ­rych suk­ce­sor będzie mógł przez okre­ślo­ny czas korzy­stać na pod­sta­wie zawar­tych umów. Takie roz­wią­za­nie zabez­pie­czy ustę­pu­ją­ce­go wła­ści­cie­la oraz spraw­dzi umie­jęt­no­ści biz­ne­so­we jego zastęp­cy. Dodatkowo, w utwo­rzo­nej spół­ce ope­ra­cyj­nej, zarzą­dza­nej przez suk­ce­so­ra, nestor może zapew­nić sobie udział w radzie nad­zor­czej, a tak­że zacho­wać pakiet kon­tro­l­ny, bądź zagwa­ran­to­wać sobie okre­ślo­ne upraw­nie­nia oso­bi­ste. Dzięki temu biz­nes zosta­nie stop­nio­wo prze­ka­za­ny następ­cy, nie ryzy­ku­jąc utra­ty fir­my – mówi mec. Nikodem Multan z kan­ce­la­rii praw­nej Ecovis Milczarek i Wspólnicy.

ZWOLNIENIE SPADKOBIERCÓW Z PODATKÓW

Do tej pory zwol­nie­nie spad­ko­bier­ców z podat­ku od spad­ków i daro­wizn doty­czy­ło tyl­ko osób bli­sko spo­krew­nio­nych. Natomiast dzię­ki nowej usta­wie o zarzą­dzie suk­ce­syj­nym zwol­nie­nie to będzie doty­czy­ło wszyst­kich spad­ko­bier­ców w momen­cie przej­mo­wa­nia jed­no­oso­bo­we­go przed­się­bior­stwa. Jednak wpro­wa­dzo­no dwa warun­ki, któ­re nale­ży speł­nić: nale­ży zgło­sić naby­cie naczel­ni­ko­wi urzę­du skar­bo­we­go oraz pro­wa­dzić naby­te przed­się­bior­stwo przez co naj­mniej 2 lata.

- W usta­wie zna­la­zło się rów­nież posta­no­wie­nie wpro­wa­dza­ją­ce nowy rodzaj podat­ni­ka nie­któ­rych podat­ków, jak PIT, VAT, akcy­za. Regulacja ta ma zapew­nić cią­głość roz­li­czeń podat­ko­wych w zakre­sie podat­ków zwią­za­nych z pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści gospo­dar­czej. Dzięki temu przed­się­bior­stwo w spad­ku będzie mogło posłu­gi­wać się nume­rem NIP zmar­łe­go przed­się­bior­cy – mówi Agata Wleklińska, dorad­ca podat­ko­wy z kan­ce­la­rii praw­nej Ecovis Milczarek i Wspólnicy.

Od momen­tu usta­no­wie­nia do dnia wyga­śnię­cia zarzą­du suk­ce­syj­ne­go, zarząd­ca suk­ce­syj­ny  wyko­nu­je pra­wa i obo­wiąz­ki podat­ni­ka oraz płat­ni­ka będą­ce­go przed­się­bior­stwem w spad­ku. Natomiast od chwi­li śmier­ci przed­się­bior­cy do dnia usta­no­wie­nia zarzą­du suk­ce­syj­ne­go lub wyga­śnię­cia upraw­nie­nia do jego powo­ła­nia, bądź w sytu­acji gdy zarząd ten prze­stał peł­nić swo­ją funk­cję i do dnia powo­ła­nia nowe­go zarzą­du, oso­by upraw­nio­ne do doko­ny­wa­nia tzw. czyn­no­ści zacho­waw­czych (tj. mał­żo­nek przed­się­bior­cy, któ­re­mu przy­słu­gu­je udział w przed­się­bior­stwie w spad­ku, spad­ko­bier­ca usta­wo­wy przed­się­bior­cy, spad­ko­bier­ca testa­men­to­wy przed­się­bior­cy lub zapi­so­bier­ca win­dy­ka­cyj­ny, któ­re­mu zgod­nie z ogło­szo­nym testa­men­tem przy­słu­gu­je udział w przed­się­bior­stwie w spad­ku) wyko­nu­ją pra­wa i obo­wiąz­ki podat­ni­ka oraz płat­ni­ka będą­ce­go przed­się­bior­stwem w spadku.

- Przedsiębiorstwo w spad­ku, w przy­pad­ku gdy usta­no­wio­no zarząd suk­ce­syj­ny, wstę­pu­je w prze­wi­dzia­ne w prze­pi­sach pra­wa podat­ko­we­go mająt­ko­we pra­wa i obo­wiąz­ki spad­ko­daw­cy zwią­za­ne z pro­wa­dzo­ną dzia­łal­no­ścią gospo­dar­czą, z wyjąt­kiem tych praw, któ­re nie mogą być kon­ty­nu­owa­ne na pod­sta­wie odręb­nych ustaw – doda­je ekspertka.

Udana suk­ce­sja świad­czy o moc­nych pod­sta­wach i trwa­ło­ści rodzin­ne­go biz­ne­su. Dlatego war­to zabez­pie­czyć swo­je przed­się­bior­stwo. Brak uprzed­nie­go stwo­rze­nia odpo­wied­nie­go pla­nu naj­czę­ściej dopro­wa­dza do upad­ku przed­się­bior­stwa lub utra­ty nad nim kon­tro­li przez rodzinę.