Arte/Film

by Joanna Adamiak

RUSZA ARTEKINO CLASSICS – PRZEGLĄD KLASYKI KINA EUROPEJSKIEGO

W mar­cu rusza 2. edy­cja ArteKino Classics, w ramach któ­re­go ser­wis stre­amin­go­wy ARTE.tv bez­płat­nie udo­stęp­nia rzad­ko emi­to­wa­ne fil­my euro­pej­skie będą­ce praw­dzi­wy­mi pereł­ka­mi histo­rii kine­ma­to­gra­fii. W cyklu zna­la­zły się fil­my kul­to­we w swo­ich kra­jach, któ­re odci­snę­ły trwa­łe pięt­no na euro­pej­skiej histo­rii kina i do dziś nie stra­ci­ły na aktu­al­no­ści. Polscy widzo­wie zoba­czą oko­ło dwu­dzie­stu pro­duk­cji, w tym waż­ne dzie­ła węgier­skiej reży­ser­ki Márty Mészáros, Szwedki Mai Zetterling oraz Czeszki Very Chytilovej. Od ponie­dział­ku, 20 mar­ca moż­na zoba­czyć sześć pierw­szych pro­duk­cji pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/RC-022258/artekino-classics/ .

W ramach cyklu ArteKino Classics w mar­cu ARTE.TV udo­stęp­ni bez­płat­nie 6 pierw­szych fil­mów: bry­tyj­ską pro­duk­cję „Scrubbers”, bel­gij­ską „Barbarzyńskie zaślu­bi­ny”, estoń­ski film „Stolen Meeting” oraz fran­cu­skie obra­zy „Kim jesteś, Polly Maggoo?” i „Mur”. Z kolei film szwaj­car­skie­go reży­se­ra Claude’a Goretty „Koronczarka”, za spra­wą któ­re­go popu­lar­ność zyska­ła Isabelle Huppert, otwo­rzy tego­rocz­ną edy­cję cyklu.

„Koronczarka” to jeden z wiel­kich kla­sy­ków szwaj­car­skie­go kina. Jest to adap­ta­cja powie­ści o tym samym tytu­le autor­stwa Pascala Lainé (nagro­dzo­nej Prix Goncourt w 1974 r.), któ­ra przy­nio­sła Isabelle Huppert mię­dzy­na­ro­do­wą roz­po­zna­wal­ność. Koronczarka otrzy­ma­ła nomi­na­cję do Cezara w kate­go­rii naj­lep­szy film oraz do Złotej Palmy i zdo­by­ła Nagrodę Jury Ekumenicznego na Festiwalu Filmowym w Cannes.

„Scrubbers”, będą­cy kobie­cym odpo­wied­ni­kiem kul­to­we­go bry­tyj­skie­go fil­mu Alana Clarke’a Hołota (1979), opo­wia­da o oso­bach wyklu­czo­nych wal­czą­cych o prze­trwa­nie. Bezwzględne uka­za­nie prze­mo­cy spra­wia, że film ma o wie­le moc­niej­szy wydźwięk od kla­sycz­nych bry­tyj­skich obra­zów z lat 60., takich jak „Z sobo­ty na nie­dzie­lę” (1960) „Karela Reisza” czy „Samotność dłu­go­dy­stan­sow­ca” (1962) Tony’ego Richardsona. To obraz nie­po­kor­ny, anar­chi­zu­ją­cy, a chwi­la­mi bar­dzo zabawny.

Pierwszy film Marion Hänsel, zdo­byw­czy­ni Srebrnego Lwa za reży­se­rię na festi­wa­lu w Wenecji, zaty­tu­ło­wa­ny „Barbarzyńskie zaślu­bi­ny” sta­wia wie­le pytań, któ­re nur­to­wa­ły reży­ser­kę aż do śmier­ci w 2020 roku. Hänsel od począt­ku podej­mo­wa­ła tema­ty tabu, trud­ne i kon­tro­wer­syj­ne, takie jak prze­moc wobec kobiet czy abor­cja. Już w pierw­szym swo­im obra­zie pre­zen­tu­je histo­rię Nicole, mło­dej mat­ki bory­ka­ją­cej się ze wspo­mnie­niem gwał­tu, któ­ra nie zga­dza się na rolę ofia­ry. Marion Hänsel odci­snę­ła trwa­łe pięt­no na współ­cze­snym kinie belgijskim.

„Stolen Meeting” powstał w 1989 roku. Był to począ­tek nowej ery, w któ­rej wszyst­ko sta­ło się moż­li­we. Film bez skrę­po­wa­nia poka­zu­je warun­ki panu­ją­ce w wię­zie­niach dla kobiet, poru­sza­jąc jed­no­cze­śnie kwe­stię spo­łecz­ne­go pięt­na, jakie­mu pod­le­ga boha­ter­ka po wyj­ściu z wię­zie­nia. Duch pie­re­stroj­ki prze­bi­ja się przez tę podróż przez spo­łe­czeń­stwo chy­lą­ce­go się ku upad­ko­wi Związku Radzieckiego. Próba odna­le­zie­nia syna przez Valentinę zapo­wia­da nie­uchron­ny upa­dek spo­łe­czeń­stwa ska­za­ne­go na zniknięcie.

„Kim jesteś, Polly Maggoo?” to obraz zadzi­wia­ją­cy, zabaw­ny i okrut­ny, paro­dy­stycz­ny i sen­ty­men­tal­ny. Ten nie­zwy­kle prze­ni­kli­wy film to saty­ra na modę, ale przede wszyst­kim saty­ra na sys­tem medial­ny jako taki. Klein z wyprze­dze­niem prze­wi­dział nad­mier­ne zain­te­re­so­wa­nie super­mo­del­ka­mi oraz eks­ce­sy telewizji.

W pozba­wio­nym wszel­kich zbęd­nych efek­tów dra­ma­tycz­nych „Murze” odna­leźć moż­na ślad twór­czo­ści Roberta Bressona, któ­re­go Roullet był asy­sten­tem. Inspiracją dla suro­we­go, pozba­wio­ne­go zbęd­nych ozdob­ni­ków sty­lu było opo­wia­da­nie Jean-Paula Sartre’a. Mistrz egzy­sten­cja­li­zmu był zresz­tą obec­ny na pre­mie­rze fil­mu w Wenecji w 1967 roku.

 ArteKino Classics  to wyjąt­ko­we przed­się­wzię­cie ofe­ru­ją­ce nowe spoj­rze­nie na histo­rię euro­pej­skie­go kina od 1945 do 1995 roku. Ten eklek­tycz­ny cykl dostęp­ny jest bez­płat­nie  na plat­for­mie ARTE.tv w całej Europie z napi­sa­mi w sze­ściu języ­kach. Grupa ARTE doko­nu­je wybo­ru fil­mów we współ­pra­cy ze Stowarzyszeniem Europejskich Kinotek (ACE). Wszystkie fil­my zosta­ły nie­daw­no odre­stau­ro­wa­ne, a oko­ło jed­na trze­cia z nich zosta­ła zre­ali­zo­wa­na przez kobiety.

Projekt ArteKino jest reali­zo­wa­ny przy wspar­ciu z pro­gra­mu MEDIA Europe Creative.

by Joanna Adamiak

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ WALKI Z DYSKRYMINACJĄ RASOWĄ NA ARTE.TV

We wto­rek, 21 mar­ca, obcho­dzi­my Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową. Data ta upa­mięt­nia masa­krę z 1960 roku, pod­czas któ­rej poli­cjan­ci z Sharpeville w RPA dopu­ści­li się maso­wej zbrod­ni – otwo­rzy­li ogień w stro­nę poko­jo­wej demon­stra­cji zor­ga­ni­zo­wa­nej w imię rów­no­ści raso­wej. Z tej oka­zji bez­płat­na plat­for­ma stre­amin­go­wa ARTE.TV przy­go­to­wa­ła doku­men­ty: „Dziedzictwo kolo­nial­ne Holandii”, „USA: Dyskryminacja na poro­dów­ce” oraz „Nina Simone i segre­ga­cja w USA” poru­sza­ją­ce tema­ty­kę dys­kry­mi­na­cji raso­wej i jej aktu­al­no­ści w XXI wieku.

 „Dziedzictwo kolo­nial­ne Holandii”

(Dokument z lektorem)

 2 spo­śród 17 milio­nów miesz­kań­ców Holandii to potom­ko­wie imi­gran­tów z byłych kolo­nii tego kra­ju. Dla wie­lu oby­wa­te­li i oby­wa­te­lek o ciem­nym kolo­rze skó­ry te korze­nie nadal są styg­ma­ty­zu­ją­ce. Z jed­nej stro­ny sta­no­wią waż­ny ele­ment kul­tu­ry, z dru­giej – nazna­cza­ją całe ich życie pew­ne­go rodza­ju pięt­nem. – Białym dzie­ciom pozwa­la­no sie­dzieć z przo­du w kla­sie, a ja musia­łam sie­dzieć z tyłu, bo „nie byłam nic war­ta”. (…) Wierzyłam, że bia­li są bar­dzo inte­li­gent­ni. Nie sądzi­łam, że też mogę być inte­li­gent­na. – wspo­mi­na jed­na z czar­no­skó­rych boha­te­rek repor­ta­żu. Holandia znio­sła nie­wol­nic­two dopie­ro w 1863 roku, jako jeden z ostat­nich kra­jów Europy. Do tego cza­su przod­ko­wie obec­nych ciem­no­skó­rych Holendrów byli wyko­rzy­sty­wa­ni, a ich nie­wol­ni­cza pra­ca budo­wa­ła potę­gę i dobro­byt bia­łych Holendrów. Do dziś odczu­wa­ją oni ból swo­ich przod­ków i pró­bu­ją uwol­nić się od dzie­dzic­twa 250 lat nie­wol­nic­twa. Bohaterowie i boha­ter­ki repor­ta­żu „Dziedzictwo kolo­nial­ne Holandii” pod­kre­śla­ją róż­ni­ce wyni­ka­ją­ce z przy­na­leż­no­ści raso­wej, któ­re nadal funk­cjo­nu­ją w spo­łe­czeń­stwie. Opowiadają o swo­ich oso­bi­stych doświad­cze­niach i prze­ży­ciach zwią­za­nych dys­kry­mi­na­cją oraz o  zma­ga­niach, z jaki­mi mie­rzą się każ­de­go dnia. Polscy widzo­wie mogą obej­rzeć film z lek­to­rem pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/107194–053‑A/re-dziedzictwo-kolonialne-holandii/ do 17 grud­nia 2023 roku.

„USA: Dyskryminacja na porodówce”

Kolejnym doku­men­tem ARTE.tv obra­zu­ją­cym nie­rów­ność raso­wą jest pro­duk­cja „USA: Dyskryminacja na poro­dów­ce”. Film przed­sta­wia dra­ma­tycz­ne przy­pad­ki nie­rów­ne­go trak­to­wa­nia i gor­szej opie­ki medycz­nej pod­czas poro­du, któ­re doty­ka­ją głów­nie Amerykanki z mniej­szo­ści etnicz­nych i ubo­gich grup spo­łecz­nych. Tego typu dys­kry­mi­na­cja jest powszech­nie spo­ty­ka­nym zja­wi­skiem w Stanach Zjednoczonych. Przedstawiona w doku­men­cie histo­ria Amber, któ­ra zmar­ła pod­czas poro­du z powo­du zanie­dba­nia leka­rzy, sta­no­wi sym­bol dys­kry­mi­na­cji w sys­te­mie ochro­ny zdro­wia. Reportaż poka­zu­je rów­no­le­głą rze­czy­wi­stość, w jakiej żyją cię­żar­ne kobie­ty nie będą­ce bia­ło­skó­ry­mi oby­wa­tel­ka­mi USA oraz koniecz­ność sprze­ci­wu i wal­ki o rów­ne pra­wa na szcze­blu sta­no­wym. Więcej w doku­men­cie ARTE.tv „USA: Dyskryminacja na poro­dów­ce”, znaj­du­ją­cym się pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/100103–000‑A/arte-reportage/.

„Nina Simone i segre­ga­cja w USA”

 Temat rasi­zmu podej­mu­je rów­nież film „Nina Simone i segre­ga­cja w USA”. Ukazuje on histo­rię życia iko­ny muzy­ki jazz i soul – Niny Simone oraz opo­wia­da o jej zaan­ga­żo­wa­niu w dzia­ła­nia na rzecz wal­ki z segre­ga­cją raso­wą na połu­dniu Stanów Zjednoczonych. Twórczość artyst­ki sta­no­wi głos czar­no­skó­rych bra­ci i sióstr zma­ga­ją­cych się z rasi­zmem i dys­kry­mi­na­cją, głos wal­czą­cych o pra­wa oby­wa­tel­skie w latach 50. i 60. XX wie­ku. Nina Simone sama była ofia­rą segre­ga­cji raso­wej, dla­te­go posta­no­wi­ła przy­czy­nić się  do popra­wy w kwe­stii rów­no­ści – współ­pra­co­wa­ła z licz­ny­mi orga­ni­za­cja­mi wal­czą­cy­mi o pra­wo gło­su dla czar­no­skó­rych oby­wa­te­li i oby­wa­te­lek USA. Dokument poka­zu­je, w jaki spo­sób artyst­ka sta­ła się sym­bo­lem siły i wyzwo­le­nia Afroamerykanów, a jej muzy­ka – narzę­dziem w wal­ce o zmia­ny spo­łecz­ne i rów­ność raso­wą. Film moż­na obej­rzeć do 2 lute­go 2025 roku pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/113311–001‑A/zaproszenie-do-podrozy/.

by Joanna Adamiak

STALIN W ODCINKACH W ARTE.TV

Na nie­dzie­lę, 5 mar­ca przy­pa­da 70. rocz­ni­ca śmier­ci Józefa Stalina, jed­nej z naj­waż­niej­szych, naj­bar­dziej kon­tro­wer­syj­nych i naj­po­tęż­niej­szych posta­ci w histo­rii Związku Radzieckiego i Europy XX wie­ku. Z tej oka­zji bez­płat­na plat­for­ma stre­amin­go­wa ARTE.TV przy­go­to­wa­ła krót­ką, pię­cio­od­cin­ko­wą serię poświę­co­ną życiu i śmier­ci radziec­kie­go dyktatora. 

Jeden z naj­po­tęż­niej­szych w histo­rii świa­ta, uwiel­bia­ny i znie­na­wi­dzo­ny. Owiany legen­dą nie­śmier­tel­no­ści, jed­nak umie­ra 1 mar­ca 1953 roku w wie­ku 74 lat. Jego śmierć, to począ­tek nowej histo­rii Europy…

Przygotowana przez ARTE.tv seria doku­men­tal­na „Stalin – życie i śmierć dyk­ta­to­ra” budu­je por­tret tej posta­ci – przy­wo­łu­je histo­rię życia przy­wód­cy prze­siąk­nię­te­go krwią milio­nów ludzi oraz jego nagły zmierzch. Za pomo­cą ani­ma­cji i archi­wal­nych zdjęć bie­rze pod lupę rzą­dy Stalina, jego dro­gę do wła­dzy, idee jaki­mi się kie­ro­wał oraz okru­cień­stwa, któ­rych się dopu­ścił. Widzowie będą mogli zoba­czyć nie­na­ru­szo­ne wnę­trza daczy Stalina, dowie­dzą się jak wyglą­da­ło jego codzien­ne życie i zoba­czą rekon­struk­cję dnia jego śmier­ci. Poznają tak­że histo­rie Stalina od jego pierw­szych spo­tkań z Leninem, oso­bi­ste tra­ge­die – samo­bój­stwo żony i uciecz­kę uko­cha­nej cór­ki, aż po dni, kie­dy osią­gnął peł­nie wła­dzy i nie­po­dziel­nie rzą­dził Związkiem Radzieckim.

Seria „Stalin – życie i śmierć dyk­ta­to­ra” sta­no­wi dosko­na­łą oka­zję do posze­rze­nia swo­jej wie­dzy na temat życia i śmier­ci radziec­kie­go dyk­ta­to­ra, a tak­że histo­rii i poli­ty­ki ZSRR, a może nawet zna­le­zie­nia para­le­li z obec­nym pre­zy­den­tem Rosji. Dokument moż­na obej­rzeć na bez­płat­nej plat­for­mie VOD ARTE.tv pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/RC-023447/stalin/

by Joanna Adamiak

FILMY O UKRAINIE W ARTE.TV

24 lute­go 2022 Europa i kra­je NATO sta­nę­ły wobec naj­więk­sze­go wyzwa­nia XXI wie­ku – pierw­szej woj­ny, któ­ra wybu­chła w tym stu­le­ciu na naszym kon­ty­nen­cie. Tego dnia woj­ska rosyj­skie pod przy­kryw­ką „spe­cjal­nej ope­ra­cji woj­sko­wej” naje­cha­ły Ukrainę. Przez ten rok wie­le się zmie­ni­ło: od naszej poli­ty­ki ener­ge­tycz­nej, sytu­acji ekonomiczno-gospodarczej, poprzez nowy wyścig zbro­jeń aż po poczu­cie bez­pie­czeń­stwa i sta­bi­li­za­cji na świe­cie. W związ­ku z pierw­szą rocz­ni­cą wybu­chu woj­ny w Ukrainie bez­płat­ny ser­wis stre­amin­go­wy ARTE.tv przy­go­to­wał aż 8 fil­mów doku­men­tal­nych poświę­co­nych tej tema­ty­ce. Pozwolą one przyj­rzeć się temu kon­flik­to­wi z bli­ska, spoj­rzeć na wyda­rze­nia z innej per­spek­ty­wy, a tak­że odpo­wie­dzieć sobie na pyta­nie „dla­cze­go Ukraina?”. Polscy widzo­wie mogą tak­że obej­rzeć poru­sza­ją­cy serial „Mama”, któ­ry powstał w opar­ciu o praw­dzi­wą historię. 

Polska z racji na swo­je poło­że­nie geo­gra­ficz­ne jest szcze­gól­nie zaan­ga­żo­wa­na w woj­nę w Ukrainie – nasze gra­ni­ce od począt­ku kon­flik­tu prze­kro­czy­ło ponad dzie­więć i pół milio­na osób. Film doku­men­tal­ny „Polska – Ukraina: gra­ni­ca soli­dar­no­ści”, któ­ry  moż­na  obej­rzeć do 23 mar­ca br. pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/108686–000‑A/polska-ukraina-granica-solidanosci/ opo­wia­da o maso­wym wspar­ciu, jakie­go Polacy udzie­la­ją Ukraińcom, pomi­mo trud­nej i krwa­wej wspól­nej histo­rii. Reżyser fil­mu – Lech Kowalski, któ­re­go rodzi­na ucie­kła z komu­ni­stycz­nej Polski, sta­je się uczest­ni­kiem naj­now­szych wyda­rzeń – jedzie z kon­wo­jem do Ukrainy, cze­ka z uchodź­ca­mi na gra­ni­cy, roz­ma­wia zarów­no z miesz­kań­ca­mi przy­gra­nicz­nych miej­sco­wo­ści, jak i sta­cjo­nu­ją­cy­mi tam żoł­nie­rza­mi NATO. W jego repor­ta­żu widzi­my soli­dar­ność, któ­rą wyka­za­li się Polacy i Polki przyj­mu­ją­cy pod swój dach uchodź­ców, mobi­li­za­cję wiej­skich gospo­dyń, któ­re żywi­ły przy­by­szów, czy odwa­gę kie­row­ców, któ­rzy jeź­dzi­li z kon­wo­ja­mi huma­ni­tar­ny­mi do Ukrainy. Mimo to, wspo­mnie­nia rze­zi wołyń­skiej i duch Bandery są nadal żywe w pol­skiej świa­do­mo­ści. Jakie są nasze gra­ni­ce solidarności?

Kolejny war­ty uwa­gi doku­ment to obraz „Dlaczego Ukraina?”, któ­re­go auto­rem jest słyn­ny fran­cu­ski filo­zof, pisarz i sce­na­rzy­sta fil­mo­wy Bernard-Henri Lévy. Nie bacząc na nie­bez­pie­czeń­stwo, już w pierw­szych dniach woj­ny uda­je się wraz ze swo­ją eki­pą fil­mo­wą do Ukrainy, w samo oko cyklo­nu, epi­cen­trum naj­bar­dziej dra­ma­tycz­nych wyda­rzeń. Film poka­zu­je Kijów i powstań­czą Odessę, gro­zę zamor­do­wa­nych w Buczy, meta­mor­fo­zę pre­zy­den­ta Zełeńskiego i cywi­lów z Borodianki, mia­sto Zaporożec i mozol­ną ochro­nę jego elek­trow­ni ato­mo­wej. Od linii fron­tu do oby­wa­tel­skie­go opo­ru, od spo­tkań z Tymoszenko i Zełeńskim po roz­mo­wy z ano­ni­mo­wy­mi uczest­ni­ka­mi tego bru­tal­ne­go kon­flik­tu, od Majdanu po boha­ter­ską obro­nę tery­to­rium Ukrainy. Bernard-Henri Lévy budu­je obraz tego świa­to­we­go kon­flik­tu i jego ewen­tu­al­nych skut­ków dla Europy. Sfilmował woj­nę w Ukrainie, aby nakło­nić Europę do dzia­ła­nia. Jego przej­mu­ją­cy doku­ment rezo­nu­je jak woła­nie o pomoc, w imię demo­kra­cji i wol­no­ści. Przed woj­ną świat poświę­cał Ukrainie nie­wie­le uwa­gi. Teraz od jej zwy­cię­stwa lub prze­gra­nej zale­żą losy całej Europy. Film jest dostęp­ny do 14 grud­nia pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/109328–000‑A/dlaczego-ukraina-2022/.

Kolejna pro­po­zy­cja ARTE.TV to poetyc­ki por­tret przed­wo­jen­ne­go Mariupola, mia­sta czer­pią­ce­go bogac­two z hut i kopalń węgla, autor­stwa litew­skie­go reży­se­ra Mantasa Kvedaraviciusa, któ­ry zgi­nął 2 kwiet­nia 2022 roku pod­czas rosyj­skiej inwa­zji na Mariupol. Bohaterem fil­mu jest to poło­żo­ne we wschod­niej Ukrainie mia­sto i jego miesz­kań­cy. To pół­mi­lio­no­we mia­sto, któ­re teraz w 90% jest znisz­czo­ne. W 2016 roku, gdy bom­by spa­da­ły na obrze­ża mia­sta, sta­wa­ło się powo­li jasne, że szy­ku­je się woj­na. Mimo zagro­że­nia życie toczy­ło się tam nor­mal­nym torem, ze swo­imi rado­ścia­mi, miło­ścia­mi i smut­ka­mi, w rytm cer­kiew­nych dzwo­nów oraz przy­jeż­dża­ją­cych i odjeż­dża­ją­cych tram­wa­jów. Młody litew­ski reży­ser Mantas Kvedaravicius, któ­re­go twór­czość obra­ca się wokół figu­ry nie­obec­no­ści i mate­rial­no­ści cia­ła w stre­fach kon­flik­tu, stwo­rzył przej­mu­ją­cy por­tret mia­sta dotknię­te­go kata­stro­fą w cza­sie „rozej­mu”. Druga część fil­mu tego same­go auto­ra, „Mariupol 2” w 2022 roku zdo­by­ła wyróż­nie­nie na festi­wa­lu w Cannes oraz Europejską Nagrodę Filmową za naj­lep­szy film doku­men­tal­ny. Film moż­na zoba­czyć do 6 kwiet­nia pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/067103–000‑A/mariupol/  .

ARTE.TV przy­go­to­wa­ło dla swo­ich widzów tak­że opar­ty na fak­tach, przej­mu­ją­cy serial, któ­ry opo­wia­da histo­rię Niny Petrivny, chi­rurż­ki z Żytomierza. Jej syn zagi­nął pod­czas woj­ny, a ona posta­na­wia go odna­leźć za wszel­ką cenę, dla­te­go wyru­sza do oku­po­wa­ne­go Donbasu. Pomimo prze­ciw­no­ści losu, ota­cza­ją­cej jej śmier­ci i zdra­dy, nie pod­da­je się, a nawet posta­na­wia ura­to­wać inne życie… Kobieta bie­rze pod opie­kę rosyj­skie­go chłop­ca, poka­zu­jąc, że życie dziec­ka ma nad­rzęd­ną war­tość, a miłość i chęć nie­sie­nia pomo­cy prze­zwy­cię­ża mro­ki woj­ny. Serial „Mama” moż­na oglą­dać pod lin­kiem https://www.arte.tv/pl/videos/110709–001‑A/mama‑1–4/ do 3 kwietnia.

by Joanna Adamiak

DZIEŃ PRAW KOBIET W ARTE.TV

8 mar­ca obcho­dzi­my Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. Święto to, obcho­dzone od 1910 roku, od począt­ku słu­żyć ma krze­wie­niu idei praw kobiet, wal­ce o rów­no­upraw­nie­nie i sprze­ci­wia­nie się dys­kry­mi­na­cji ze wzglę­du na płeć.  W tym dniu przy­po­mi­na­my o sile, nie­za­leż­no­ści i rów­no­ści kobiet oraz wra­ca­my do histo­rii ich wal­ki o swo­je pra­wa i potrze­by. Święto to może być rów­nież pobud­ką do reflek­sji nad zma­ga­nia­mi kobiet z nie­rów­no­ścią spo­łecz­ną, dys­kry­mi­na­cją, cie­le­sno­ścią czy prze­mo­cą. Chcąc przy­bli­żyć codzien­ne życie, pro­ble­my i potrze­by kobiet, bez­płat­na plat­for­ma stre­amin­go­wa ARTE.TV przy­go­to­wa­ła poru­sza­ją­cy doku­ment „Co mnie nie zabi­je – histo­rie gwał­tów”, serię „Siłaczki” oraz krót­ki serial ani­mo­wa­ny pt. „Niezależne!”.

Poruszający i empa­tycz­ny film „Co mnie nie zabi­je – histo­rie gwał­tów” przed­sta­wia zło­żo­ne histo­rie zgwał­co­nych kobiet, któ­re pró­bu­ją odzy­skać kon­tro­lę nad swo­im życiem. Czternaście wybra­nych przez reży­se­ra posta­ci, w tym dwa­na­ście kobiet, opo­wia­da wła­sne prze­ży­cia budo­wa­ne na prze­strze­ni lat. Słowo „gwałt” pada sto­sun­ko­wo póź­no w fil­mie, co pozwa­la widzo­wi utoż­sa­mić się z całą dro­gą opar­tą na cie­le­sno­ści, sek­su­al­no­ści, zaspo­ka­ja­niu ludz­kich potrzeb i kom­po­zy­cji wewnętrz­nych roz­te­rek ofiar. Historia głów­nej boha­ter­ki Ady, któ­ra po 10 latach wąt­pli­wo­ści i stra­chu posta­no­wi­ła zło­żyć skar­gę i ogło­sić, że zosta­ła zgwał­co­na, jest tyl­ko i aż czub­kiem góry lodo­wej wszyst­kich histo­rii boha­te­rek, pró­bu­ją­cych prze­zwy­cię­żyć lęk przed ujaw­nie­niem swo­jej trau­my, pozo­sta­wia­ją­cej pięt­no na całe życie. „Zamiast wska­zy­wać i nazy­wać wła­sne pra­gnie­nia, toczo­na jest wal­ka z wła­sny­mi demo­na­mi” – sło­wa uczest­nicz­ki doku­men­tu, obra­zu­ją­ce ran­gę pro­ble­mu. Film „Co mnie nie zabi­je – histo­rie gwał­tów” jest waż­nym przy­po­mnie­niem o zja­wi­sku mole­sto­wa­nia i gwał­ce­nia kobiet na całym świe­cie. Poza emo­cjo­nu­ją­cy­mi rela­cja­mi samych ofiar doku­ment przed­sta­wia rów­nież eks­per­ty­zy w dzie­dzi­nie psy­cho­lo­gii, pra­wa  i sek­su­al­no­ści kobiet. Film, pre­zen­tu­ją­cy real­ne skut­ki prze­mo­cy sek­su­al­nej moż­na zoba­czyć bez­płat­nie pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/098430–000‑A/co-mnie-nie-zabije/ do 08 sierp­nia 2023 roku.

Z oka­zji Dnia Praw Kobiet ARTE.tv zapra­sza rów­nież do obej­rze­nia serii fil­mów doku­men­tal­nych „Siłaczki” uka­zu­ją­cej histo­rie kobiet tre­nu­ją­cych zawo­do­wo sport, wal­czą­cych z codzien­ny­mi prze­ciw­no­ścia­mi losu oraz zako­rze­nio­ny­mi w kul­tu­rze ste­reo­ty­pa­mi. Seria w czte­rech odcin­kach pozwa­la zoba­czyć świat spor­tu ocza­mi kobie­ty. Kobietom bowiem dłu­go nie pozwa­la­no upra­wiać spor­tu, a gdy już wywal­czy­ły do tego pra­wo, obwa­ro­wa­no ich aktyw­ność prze­dziw­ny­mi ogra­ni­cze­nia­mi. Spacer, ale nie bieg. Rzut mło­tem, ale w dłu­giej sukien­ce. Dziś wyda­je się, że kobie­ty sto­ją w spo­rcie na rów­ni z męż­czy­zna­mi, ale czy na pew­no?  Seria poka­zu­je deter­mi­na­cję, upór i siłę wal­ki kobiet chcą­cych osią­gać suk­ce­sy w spo­rcie. Przełamuje tym samym kon­we­nan­se spo­łecz­ne, zazna­cza, że kobie­ty mają takie samo pra­wo do upra­wia­nia spor­tu jak męż­czyź­ni, a tak­że pró­bu­je udo­wod­nić rów­ność płci. Seria „Siłaczki” ma na celu pod­kre­ślić siłę oraz nie­za­leż­ność kobiet i tym samym zbić wizję kru­chej, bez­bron­nej i zależ­nej od płci męskiej kobie­ty. Materiał jest dostęp­ny pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/RC-022998/silaczki/ do 18 sierp­nia 2025 roku.

Z kolei ani­mo­wa­na seria „Niezależne!” w humo­ry­stycz­ny spo­sób poru­sza pro­ble­ma­ty­kę ste­reo­ty­pów na temat kobiet. Autorki Ovidie i Sophie-Marie Larrouy poka­zu­ją tema­ty tabu doty­czą­ce seksualności
i zachę­ca­ją zarów­no męż­czyzn, jak i kobie­ty do reflek­sji nad zagad­nie­nia­mi kobie­co­ści, seksualności
i cie­le­sno­ści. 10 pierw­szych odcin­ków moż­na obej­rzeć pod lin­kiem: https://www.arte.tv/pl/videos/RC-020447/niezalezne/ do 22 stycz­nia 2024 roku, a już od 8 mar­ca dostęp­nych będzie kolej­nych 10 odcin­ków  serii. Do tema­tów prze­wod­nich będą nale­żeć punkt G, zmia­na stan­dar­dów pięk­na, anty­kon­cep­cja czy też mole­sto­wa­nie sek­su­al­ne. W kon­tek­ście Dnia Praw Kobiet, war­to zapo­znać się z serią uka­zu­ją­cą akcep­ta­cję wobec sie­bie, swo­jej fizycz­no­ści, pra­gnień, a tak­że pro­ble­my i zagro­że­nia z jaki­mi muszą się zmie­rzać na co dzień kobiety.