BURAK – POLSKIE WARZYWO ŚWIĄTECZNE
Buraki na co dzień wydają się być niedocenianym warzywem. W Polsce uprawa tej rośliny jest bardzo popularna, ponieważ ma szerokie zastosowanie w produkcji cukru lub dla zwierząt. Coraz częściej mówi się o ogromnych właściwościach zdrowotnych buraków i zaletach bezpośredniego spożycia. Zwłaszcza w okresie świątecznym buraki wracają do łask pod postacią klasycznego barszczu czerwonego, ćwikły lub jako pieczony dodatek do obiadu.
Buraki są powszechnie uprawianym warzywem w naszym kraju. Swoją popularność zawdzięczają łatwej uprawie oraz wysokiej przechowalności. W Polsce burak zajmuje szóste miejsce pod względem powierzchni uprawy. Do tego mają niewielkie wymagania dotyczące gleby oraz nawożenia, dlatego są często samodzielnie uprawiane w ogródkach.
W jakiej postaci najlepiej sprawdzają się buraki?
Buraka najlepiej spożywać w najprostszej postaci, a mianowicie po obraniu go ze skórki, zjeść go na surowo. Chociaż nie jest to zbyt popularne podejście, to świeże warzywo, niepoddane obróbce termicznej, ma najwięcej przyswajalnych wartości odżywczych.
Drugą możliwością jest wyciśnięcie soku, najlepiej za pomocą wyciskarki wolnoobrotowej, co również zapobiega utracie składników mineralnych i witamin. Jeżeli smak samego buraka nie przypada nam do gustu, można dodać do niego np. jabłko, marchew, pomarańczę lub seler. Można też dodać zioła, takie jak natka pietruszki, bazylia i mięta, imbir i sok z cytryny – podniesie to walory smakowe i odżywcze – Wysoko wartościowe owocowo – warzywne soki nie zawierają tłuszczów, nie obciążają przewodu pokarmowego, pozytywnie wpływają na przemianę materii. Dodatkowo bardzo szybko wchłaniają się do krwioobiegu, działając jak zastrzyk energii – mówi Lidia Lalak, przedstawicielka dystrybutora Kuvings w Polsce- Dodatkowo świeże soki można pić nie tylko zimą, ale i przez cały rok.
Dużą popularność zdobywa obecnie zakwas z buraków, który powstaje w procesie naturalnego kiszenia, bez sztucznych dodatków, konserwantów i barwników. Podczas fermentacji buraków powstaje napój o bogatym smaku, naturalnie mętny, lekko gazowany Kiszenie nie powoduje utraty wartości odżywczych, a wręcz przeciwnie zwiększa biodostępność składników obecnych w surowych warzywach oraz sprawia, że wzrasta zawartość witamin z grupy B oraz witaminy C. W wyniku kiszenia w warzywach zmniejsza się ilość cukru, przez co mają niższy indeks glikemiczny.
Po obróbce termicznej część składników takich jak np. witamina C ulega rozkładowi, natomiast nadal uznawane są wysokie walory smakowe np. pieczonych buraków, które można stosować jako dodatek do obiadu.
W okresie świątecznym buraki są niezbędne do przygotowania tradycyjnego barszczu wigilijnego. Barszcz może być podawany w postaci czystej lub zabielanej oraz z różnymi dodatkami. Alternatywą dla barszczu jest krem z buraka, w którym miksuje się ugotowane warzywa do gładkiej konsystencji. Zupa-krem smakuje wyśmienicie zarówno na ciepło jak i na zimno, dlatego można ją przygotowywać przez cały rok.
W Polsce ogromną popularnością cieszy się tzw. ćwikła, czyli sałatka warzywna z ugotowanych utartych buraków ćwikłowych. Zazwyczaj przyprawiana na ostro tartym chrzanem, cukrem, podawana jako dodatek do mięs.
Wartości odżywcze buraków
Główną właściwością buraka jest duża zawartość witaminy C, która zapobiega infekcjom i przeziębieniom, co jest szczególnie ważne w okresie jesienno-zimowym. Należy pamiętać, że witamina C nie przetrwa wysokich temperatur, dlatego soki w tym wypadku są szczególnie wartościowe.
Dzięki zawartości witaminy B1 burak wpływa pozytywnie na działanie układu krwionośnego, mięśniowego oraz na poprawę pamięci. Buraki są nieocenionym produktem w walce z anemią, ponieważ zawierają dużo, dobrze przyswajalnego żelaza. Wzbogacenie codziennej diety w buraka pozwala na wyrównanie gospodarki wodnej organizmu, wspiera kości, wzmacnia zęby oraz wspomaga funkcjonowanie mózgu. Burak często stosowany jest w diecie osób, które walczą z nadwagą, chcą obniżyć poziom cholesterolu we krwi oraz dokucza im zgaga. Barwniki wchodzące w skład buraka, mają właściwości przeciwutleniające i wspomagające przemianę materii.
Burak jest warzywem niskokalorycznym, który w 100 g zawiera zaledwie 43 kcal, dlatego jest idealnym produktem dla osób, które są na diecie redukcyjnej, niestety ze względu na dużą zawartość cukru nie poleca się go diabetykom, ponieważ może powodować wahania glukozy.
Burak spożywany przez kobiety w trakcie menopauzy, łagodzi dokuczliwe objawy takie jak uderzenia gorąca oraz zmniejsza częstość występowania migren. Jest też szczególnie polecany dla kobiet w ciąży, ze względu na wiele wartości odżywczych oraz dużą zawartość żelaza, które w tym okresie jest bardzo potrzebne.
W Polsce buraki królują przede wszystkim w okresie świątecznym, co jest dużym błędem. Ze względu na ogromną zawartość witamin, antyoksydantów oraz niskiej ceny i dużej dostępności powinno się je spożywać przez cały rok. Doskonałym sposobem na przemycenie buraków do codziennej diety jest dodawanie ich do świeżo wyciskanych soków, dzięki czemu zachowują wszystkie wartości odżywcze. Soki można przygotowywać przez cały rok, dodając sezonowe owoce i warzywa, dzięki którym można cieszyć się dobrym zdrowiem na długo.