Rewolucja kadrowo-płacowa trwa. Kto zyska a kto straci?

2019 rok obfi­to­wał w wie­le zmian w zakre­sie prze­pi­sów kadro­wo pła­co­wych, z punk­tu widze­nia pra­cow­ni­ków, prze­waż­nie bar­dzo korzyst­nych. Dla pra­co­daw­ców naj­więk­szym pro­ble­mem było narzu­co­ne przez usta­wo­daw­cę tem­po ich wpro­wa­dza­nia. Przedsiębiorstwa mia­ły bar­dzo ogra­ni­czo­ny czas, aby dosto­so­wać się do nowo usta­no­wio­nych regu­la­cji, co zwięk­szy­ło obcią­że­nie wewnętrz­nych dzia­łów kadr, a w kon­se­kwen­cji zain­te­re­so­wa­nie out­so­ur­sin­giem obsłu­gi kadrowo-płacowej. Na 2020 rok nie ma jesz­cze ofi­cjal­nie potwier­dzo­nych zmian, ale media już o nich spe­ku­lu­ją: m.in. peł­ne ozu­so­wa­nie wszyst­kich umów zle­ce­nie i wcze­śniej­sza eme­ry­tu­rze, po 35 latach pracy.

Najważniejsze zmia­ny w 2019 

Istotną zmia­ną była ulga dla mło­dych podat­ni­ków, czy­li zwol­nie­nie z podat­ku docho­do­we­go osób do 26 roku życia. Przekłada się to wprost na wyż­sze zarob­ki mło­dych ludzi, nie zwięk­sza­jąc obcią­żeń przed­się­biorstw. W połą­cze­niu z powsta­wa­niem coraz więk­szej licz­by miejsc pra­cy ofe­ru­ją­cych ela­stycz­ny czas i for­my zatrud­nie­nia, daje to szan­sę na mobi­li­za­cję naj­młod­szych pra­cow­ni­ków, któ­rzy, na tle Europy, są jed­ny­mi z naj­mniej aktyw­nych. Przy spo­rym defi­cy­cie pra­cow­ni­ków na ryn­ku pra­cy, ta zmia­na może oka­zać się korzyst­nym dla wszyst­kich rozwiązaniem.

- Z naszych obser­wa­cji wyni­ka, że w ostat­nich mie­sią­cach mło­dzi fak­tycz­nie są bar­dziej pozy­tyw­nie nasta­wie­ni i zmo­bi­li­zo­wa­ni do pod­ję­cia aktyw­no­ści zawo­do­wej. Coraz wię­cej z nich korzy­sta z moż­li­wo­ści pra­cy tym­cza­so­wej, któ­ra uła­twia połą­cze­nie nauki z pra­cą i wol­nym cza­sem – mówi ….

Korzystnymi zmia­na­mi dla pra­cow­ni­ków, nie obcią­ża­ją­cy­mi pra­co­daw­ców, było obni­że­nie staw­ki podat­ku docho­do­we­go dla I pro­gu docho­dów (do 85 528 zł rocz­nie) z 18% na 17% oraz pod­wyż­sze­nie kosz­tów uzy­ska­nia przy­cho­du do 250 zł/mies. (wcze­śniej 111,25 zł) i do 300 zł/mies. dla dojeż­dża­ją­cych (wcze­śniej 139,06 zł). Obie zmia­ny w efek­cie zwięk­szy­ły kwo­ty wypłat pra­cow­ni­czych. Jedynym aspek­tem kła­dą­cym cień na nowe­li­za­cję usta­wy było tem­po jej wpro­wa­dze­nia. Pracodawcy mie­li bar­dzo mało cza­su na wdro­że­nie zmian, czy­li np. aktu­ali­za­cję lub zakup nowe­go opro­gra­mo­wa­nia kadrowo-płacowego.

Kolejna zmia­na to wpro­wa­dze­nie obo­wiąz­ko­wych Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), czy­li sys­te­mo­we­go gro­ma­dze­nia oszczęd­no­ści dla pra­cow­ni­ków. Na zakła­dy pra­cy usta­wo­daw­ca nało­żył obo­wią­zek pod­pi­sa­nia umo­wy o pro­wa­dze­nie PPK a co za tym idzie prze­ka­zy­wa­nia wpłat do insty­tu­cji finan­so­wej mają­cej zabez­pie­czać środ­ki dla pra­cu­ją­cych oby­wa­te­li. To dodat­ko­wy koszt dla pra­co­daw­cy, ale też niż­sza kwo­ta net­to dla pra­cow­ni­ka (pra­co­daw­ca musi odpro­wa­dzać min. 1,5% wyna­gro­dze­nia pra­cow­ni­ka do PPK, a pra­cow­nik min. 2%).

Wśród nowych regu­la­cji war­to wspo­mnieć też o ochro­nie wie­rzy­tel­no­ści wyna­gro­dze­nia. Zmiana ta doty­czy zle­ce­nio­bior­ców. Jeśli wyna­gro­dze­nie za czyn­no­ści zle­co­ne sta­no­wi jedy­ne źró­dło ich docho­dów i ma cha­rak­ter cykliczny

zle­ce­nio­daw­ca musi zasto­so­wać ogra­ni­cze­nie kwo­ty wol­nej od potrą­ceń, co ozna­cza niż­szy zysk pra­cow­ni­ka. W 2019 wpro­wa­dzo­no tak­że kil­ka innych zmian, nie mają­cych jed­nak istot­ne­go wpły­wu na rynek pra­cy. Pracodawca został upo­waż­nio­ny do żąda­nia od pra­cow­ni­ka wska­za­nia nume­ru kon­ta ban­ko­we­go do wypła­ty wyna­gro­dze­nia, choć na wnio­sek pra­cow­ni­ka może on tak­że otrzy­my­wać wyna­gro­dze­nie w gotów­ce. Dla umów zawar­tych od 01.01.2019 usta­no­wio­no koniecz­ność 10-letniego cza­su prze­cho­wy­wa­nia doku­men­ta­cji kadrowo-płacowej. Wprowadzono zmia­ny w pro­wa­dze­niu akt oso­bo­wych (część A, B,C i D). Telepraca sta­ła się teo­re­tycz­nie moż­li­wa dla każ­de­go pra­cow­ni­ka, – nie­za­leż­nie od zapi­sów w regu­la­mi­nach przed­się­biorstw każ­dy może zło­żyć wnio­sek o pra­cę zdal­ną, jed­nak pra­co­daw­ca nie ma obo­wiąz­ku wyra­że­nia zgo­dy, ani zmia­ny zasad orga­ni­za­cji pra­cy. W zakre­sie BHP – szko­le­nie okre­so­we dla pra­cow­ni­ka administracyjno-biurowego nie jest wyma­ga­ne jeże­li rodzaj prze­wa­ża­ją­cej dzia­łal­no­ści pra­co­daw­cy znaj­du­je się w nie wyż­szej niż III kate­go­rii ryzy­ka, chy­ba że z oce­ny ryzy­ka zawo­do­we­go wyni­ka, że jest to konieczne.

Prognozy kadrowo-płacowe na 2020 rok

Zdania spe­cja­li­stów na 2020 rok są podzie­lo­ne. Jedni uwa­ża­ją, że ten­den­cja z roku 2019 utrzy­ma się a nawet przy­spie­szy, inni nato­miast kate­go­rycz­nie twier­dzą, iż zmia­ny w nad­cho­dzą­cych mie­sią­cach będą rzad­sze i mniej dra­stycz­ne. Nie spo­sób pre­cy­zyj­nie prze­wi­dzieć co przy­nie­sie rok 2020. Jednak na pod­sta­wie nawet ogól­nych suge­stii rzą­du, media infor­mu­ją o moż­li­wych kolej­nych zmianach.

Najczęściej poja­wia­ją­cym się tema­tem jest kwe­stia nali­cza­nia skła­dek ZUS od każ­dej umo­wy zle­ce­nie. Z punk­tu widze­nia pra­co­daw­ców nie jest to zmia­na korzyst­na, ponie­waż pod­nie­sie w spo­sób kosz­ty pra­cy w przed­się­bior­stwach zatrud­nia­ją­cych wła­śnie w opar­ciu o umo­wę zle­ce­nie. Można się zatem spo­dzie­wać, że w efek­cie znie­chę­ci fir­my do sto­so­wa­nia ela­stycz­nych form zatrud­nie­nia, a przez to wymu­si restruk­tu­ry­za­cje i zmniej­sze­nie licz­by zatrud­nia­nych osób.

Kolejną, zasad­ni­czą zmia­ną w 2020 roku ma być wcze­śniej­sza eme­ry­tu­ra, moż­li­wa już w wie­ku 53 lat dla kobiet i 58 dla męż­czyzn. Istotnym ele­men­tem wcze­śniej­sze­go korzy­sta­nia ze świad­czeń eme­ry­tal­nych ma być staż pra­cy, któ­ry przy­szły eme­ryt będzie musiał umie­jęt­nie prze­li­czyć i prze­ka­zać tę infor­ma­cję do ZUS. Pracodawcy oce­nia­ją tę pro­po­zy­cję zmia­ny bar­dzo nega­tyw­nie, ponie­waż w zauwa­żal­ny spo­sób pod­nie­sie ona ich kosz­ty. Czy dla pra­cow­ni­ków zmia­na będzie korzyst­na, sko­ro krót­szy okres pła­ce­nia skła­dek ozna­czać będzie auto­ma­tycz­nie niż­szą emeryturę?