Biuro prasowe

luty 05, 2024

by Joanna Adamiak

Sukces WOŚP pokazał, że Polacy chętnie angażują się w pomaganie, ale wyzwaniem jest, jak wzmacniać długofalowy wolontariat

Sukces kolej­nych edy­cji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy jest dowo­dem, że Polacy chęt­nie anga­żu­ją się w poma­ga­nie w ramach dużych akcji cha­ry­ta­tyw­nych, zwłasz­cza gdy są pro­wa­dzo­ne przez wia­ry­god­ną orga­ni­za­cję i sku­tecz­ne­go lide­ra. Ale rów­no­le­gle orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we zwra­ca­ją uwa­gę na kry­zys dłu­go­ter­mi­no­we­go zaan­ga­żo­wa­nia w wolon­ta­riat. W wie­lu obsza­rach, gdzie potrzeb­ne jest wspar­cie, bra­ku­je obec­nie chęt­nych do regu­lar­nej pomo­cy. Instytucje cen­tral­ne i samo­rzą­do­we powin­ny zasta­no­wić się, jak budo­wać kul­tu­rę zachę­ca­nia do zaan­ga­żo­wa­nia w pomoc potrzebującym.

Ponowny rekord zbió­rek Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, któ­ry w tym roku prze­bie­gał pod hasłem „Płuca po pan­de­mii” wska­zu­je, że Polacy chęt­nie anga­żu­ją się we wspie­ra­nie celów spo­łecz­nych, a sko­or­dy­no­wa­ne akcje spo­łecz­ne przy­no­szą spek­ta­ku­lar­ne sukcesy.
Z bada­nia CBOS wyni­ka, że 82% Polaków uwa­ża, że wolon­ta­riat ma sens i real­ny wpływ
na rze­czy­wi­stość. 62% uzna­je, że Polska to kraj wolon­ta­riu­szy. Polacy mają świa­do­mość korzy­ści, jakie pły­ną z udzia­łu w wolon­ta­ria­cie – 48% bada­nych uwa­ża, że wpis o wolontariacie
w CV zwięk­sza szan­se na ryn­ku pra­cy, a 86% jest zda­nia, że wolon­ta­riat poma­ga nabrać doświad­cze­nia i kom­pe­ten­cji. 86% uwa­ża, że bycie wolon­ta­riu­szem to powód do dumy.

Wolontariat speł­nia wie­le nie­zwy­kle waż­nych funk­cji istot­nych dla kształ­to­wa­nia kapi­ta­łu ludz­kie­go i spo­łecz­ne­go, ma rów­nież wie­le form. Z dru­giej jed­nak stro­ny, wyni­ki róż­nych badań spo­łecz­nych wska­zu­ją na potęż­ne osła­bie­nie chę­ci poma­ga­nia w ostat­nich latach – zwra­ca uwa­gę prof. Mirosław Grewiński, pre­zes Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej i rek­tor Uczelni Korczaka.

W 2023 roku 51% Polaków nie anga­żo­wa­ło się w żad­ną for­mę pomo­cy potrzebującym.
Niemal poło­wa bada­nych (44%) nie potra­fi wska­zać żad­nej orga­ni­za­cji, któ­ra ofe­ru­je wolon­ta­riat. Dla 29% bada­nych barie­rą jest nie tyle nie­zna­jo­mość orga­ni­za­cji, co brak wie­dzy, jak się zgło­sić. Rozległe bada­nia wspar­cia dzie­ci w pie­czy zastęp­czej, wspar­cia osób
z nie­peł­no­spraw­no­ścia­mi, osób star­szych czy bez­dom­nych, pro­wa­dzo­ne przez Uczelnię Korczaka wska­zu­ją, że w każ­dym z tych obsza­rów ist­nie­je olbrzy­mie zapotrzebowanie
na wolon­ta­riat róż­ne­go rodzaju.

– Mimo sta­rań insty­tu­cji bra­ku­je jed­nak osób, któ­re chcia­ły­by regu­lar­nie poświę­cać nawet kil­ka godzin w mie­sią­cu na wspar­cie, dzia­ła­jąc dłu­go­fa­lo­wo. Instytucje spo­łecz­ne i orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we mówią wręcz o zapa­ści w tym obsza­rze – mówi dr Joanna Lizut, eks­per­ta Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.

Z nie­daw­nych badań CBOS prze­pro­wa­dzo­nych na zle­ce­nie Szlachetnej Paczki wyni­ka, że choć w jakieś for­my pomo­cy (naj­czę­ściej bli­skim czy sąsia­dom) anga­żu­je się ok. 8,5 mln osób,
to w wolon­ta­riat na rzecz insty­tu­cji i orga­ni­za­cji – zale­d­wie ok. 8%.

– Po nagłej eska­la­cji woj­ny w Ukrainie doszło w Polsce do nie­zwy­kłej mobi­li­za­cji spo­łecz­nej. Myślę, że poka­za­ła ona, że Polacy lubią anga­żo­wać się akcyj­nie, zro­bić coś osobiście
i widzieć natych­miast efekt swo­je­go zaan­ga­żo­wa­nia. Dlatego to był moment tak efek­tow­ne­go i jed­no­cze­śnie efek­tyw­ne­go dzia­ła­nia. Mniej roz­wi­nię­ta jest nato­miast tra­dy­cja dzie­le­nia się swo­imi kom­pe­ten­cja­mi dłu­go­fa­lo­wo, w for­mu­le dłuż­sze­go zaan­ga­żo­wa­nia – pod­kre­śla Helena Krajewska, rzecz­nicz­ka Polskiej Akcji Humanitarnej, naj­star­szej orga­ni­za­cji huma­ni­tar­nej w Polsce.  Tymczasem w orga­ni­za­cjach poza­rzą­do­wych i insty­tu­cjach potrzeb­ne są róż­ne kom­pe­ten­cje oraz pra­ca cały czas, nie tyl­ko wte­dy, gdy trwa kry­zys. Dlatego sta­li pra­cow­ni­cy i dłu­go­ter­mi­no­wi wolon­ta­riu­sze są klu­czo­wi dla ich funkcjonowania.

 Jak zwięk­szyć zaan­ga­żo­wa­nie w pomaganie?
Według eks­per­tów Uczelni Korczaka, któ­ra kształ­ci kadry w zakre­sie peda­go­gi­ki, pomo­cy spo­łecz­nej i psy­cho­lo­gii spo­łecz­nej, by wzmoc­nić wolon­ta­riat nale­ża­ło­by roz­wa­żyć kil­ka kie­run­ków działania:

• Zachęcanie do wolon­ta­ria­tu od naj­młod­szych lat, w rodzi­nach oraz w sys­te­mie edu­ka­cji. Zagadnienie wolon­ta­ria­tu, wspie­ra­nia potrze­bu­ją­cych, dzie­le­nia się cza­sem powin­no poja­wiać się np. na godzi­nach wycho­waw­czych. Wolontariat war­to poka­zy­wać nie jako „pro­ces zdo­by­wa­nia punk­tów”, ale moty­wa­cję do samorozwoju
  i poma­ga­nia innym.
• Angażowanie w wolon­ta­riat grup spo­łecz­nych, któ­re nie są postrze­ga­ne jako oczy­wi­ste źró­dło wolon­ta­ria­tu, np. senio­rów w ramach dzia­łań Seniors for Seniors (senio­rzy wspie­ra­ją senio­rów, np. dotrzy­mu­jąc towa­rzy­stwa i zmniej­sza­jąc poczu­cie samot­no­ści). Przykładem jest rów­ni wyko­rzy­sta­nie kom­pe­ten­cji osób star­szych np.
  na wysta­wach w muze­ach, któ­re jako wolon­ta­riu­sze opro­wa­dza­ją zwie­dza­ją­cych lub inne for­my dzie­le­nia się kom­pe­ten­cja­mi i cza­sem przez oso­by starsze.
• Rozwój wolon­ta­ria­tu pra­cow­ni­cze­go – pro­gra­my te speł­nia­ją waż­ną funkcję
  w zachę­ca­niu do zaan­ga­żo­wa­nia spo­łecz­ne­go, w opar­ciu o kom­pe­ten­cje i pasje pracowników.
• Poprawa komu­ni­ka­cji doty­czą­cej potrzeb wolon­ta­ria­tu w insty­tu­cjach i orga­ni­za­cjach poza­rzą­do­wych: jak wska­za­ły bada­nia insty­tu­cji pomo­cy spo­łecz­nej zrealizowane
  w II poło­wie 2023, wie­le insty­tu­cji samo­rzą­do­wych potrze­bu­ją­cych wolon­ta­ria­tu nie komu­ni­ku­je aktyw­nie swo­ich potrzeb w tym zakre­sie, nie jest prze­ko­nu­ją­ca, nie potra­fi zachę­cić poten­cjal­nych wolon­ta­riu­szy do współ­pra­cy. Często „dobrej opo­wie­ści”, któ­ra tłu­ma­czy sens zaan­ga­żo­wa­nia nie mają tak­że orga­ni­za­cje pozarządowe.

W Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy zaan­ga­żo­wa­ło się w tym roku 120 tys. wolon­ta­riu­szy, a cel Orkiestry wspar­ło milio­ny osób. – To zasłu­ga pro­fe­sjo­na­li­zmu i wia­ry­god­no­ści budo­wa­nej przez lata insty­tu­cji, któ­ra dzię­ki zaan­ga­żo­wa­niu mediów sku­pia na sobie uwa­gę społeczną
w dniu zbiór­ki. Kumulacja WOŚP w jed­nym dniu pozwa­la rów­nież odczuć wolon­ta­riu­szom satys­fak­cję z efek­tu akcji.

Na Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy trze­ba jed­nak spoj­rzeć rów­nież jak na wiel­ką szko­łę poma­ga­nia i zaan­ga­żo­wa­nia. Orkiestra poka­za­ła wie­lu oso­bom, że poma­ga­nie jest dobrem
i zara­zem rado­ścią, i ma głę­bo­ki spo­łecz­ny sens – pod­kre­śla­ją bada­cze z Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.

Według eks­per­tów, two­rzy to dobrą prze­strzeń do budo­wa­nia dłu­go­fa­lo­we­go zaan­ga­żo­wa­nia w wolon­ta­riat w róż­nych obsza­rach. W Polsce dzia­ła ponad 100 tys. orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych, z cze­go 61% anga­żu­je w spo­sób regu­lar­ny lub akcyj­ny wolontariuszy.
To ponad 40 tys. fun­da­cji, sto­wa­rzy­szeń i innych orga­ni­za­cji pożyt­ku publicz­ne­go roz­sia­nych nawet w naj­dal­szych zakąt­kach kra­ju, nie tyl­ko w obrę­bie dużych miast. Potrzeby doty­czą­ce wolon­ta­ria­tu będą zaś moc­no rosnąć, m.in. ze wzglę­du na sta­rze­nie się popu­la­cji, wzrost licz­by osób nie­sa­mo­dziel­nych, odczu­wa­nie samot­no­ści przez młod­szych i star­szych – a tak­że głód war­to­ści i poszu­ki­wa­nie sen­su w bliż­szych rela­cjach spo­łecz­nych i tro­sce nie tyl­ko o siebie,
ale tak­że o innych.

WIĘCEJ INFORMACJI I KONTAKT:

Karina Grygielska
Client Services Director
Agencja FaceIT
tel. +48 510 139 575